ยานแลนเดอร์ลำแรกของจีน “ฉางเอ๋อ-3” ยังคงปฏิบัติหน้าที่อยู่ในนาทีนี้ ตั้งแต่ลงจอดสำเร็จบนดวงจันทร์เมื่อปลายปี 2556
เมื่อมองดวงจันทร์ในยามค่ำคืน โดยเฉพาะวันที่มีจันทร์เต็มดวง จะได้สัมผัสแสงจันทร์ ที่เย็นสบายตา และแสนโรแมนติก แต่ใครจะรู้ว่าแสงจันทร์สีขาวนวลนั้น เกิดมาจากการสะท้อนแสงอาทิตย์บนผิวดวงจันทร์ ที่มีความร้อนนับ 100 องศา
สภาพแวดล้อมบนผิวดวงจันทร์นั้นทารุณโหดร้ายมาก ยามกลางวันบริเวณเส้นศูนย์สูตรจะมีความร้อนถึง 127°C และยามค่ำคืนผิวดวงจันทร์ก็จะหนาวเย็นยะเยือกถึง -137°C นั่นหมายถึงมนุษย์อวกาศบนดวงจันทร์ถ้าออกมาจากชุดที่ป้องกันอุณหภูมิก็จะตายทันที และสภาพแวดล้อมแบบสุดขั้วนี้ก็ส่งผลต่อระบบการทำงานของอุปึอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆบนยานแลนเดอร์และยานโรเวอร์ไม่แพ้กัน
นอกจากนี้ดวงจันทร์ยังหมุนรอบตัวเองช้ามาก โดยมีช่วงเวลากลางวันที่ร้อนจัดและช่วงเวลากลางคืนที่เย็นจัดนานถึงอย่างละ 13½ วัน นั่นหมายถึงยานอวกาศที่ไปทำงานบนผิวดวงจันทร์จะต้องมีการวางแผนและต้องมีระบบป้องกันที่ดีพอ
ยานฉางเอ๋อ-3 (嫦娥三号) ขององค์การอวกาศจีน หรือ China National Space Administration (CNSA) ลงจอดบริเวณ พิกัด 44.12°N 19.51°W บนที่ราบ Mare Imbrium ฝั่งด้านใกล้ของดวงจันทร์ 20:11 ตามเวลาในประเทศไทยเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2556 มีกำหนดการทำงาน 1 ปี (หมายถึงถูกสร้างมาให้ทำงานได้อย่างน้อย 1 ปี) และหลังลงจอดก็ได้ปล่อยยานโรเวอร์ยู่ทู่ หรือกระต่ายหยก 玉兔 ออกมาวิ่งสำรวจ โดยานโรเวอร์ถูกออกแบบมาให้มีกำหนดการทำงานนาน 3 เดือน
แต่ผลออกมาค่อนข้างน่าประหลาดใจ ยานโรเวอร์กระต่ายหยกแม้มีอาการเคลื่อนที่ไม่ได้หลังวันที่ 25 ม.ค. 2557 และขาดการติดต่อไปในวันที่ 959 แต่ยานแลนเดอร์ฉางเอ๋อ-3 กลับสามารถอยู่รอดได้นานกว่านั้นหลายเท่า เรียกว่ามีความทนทานไม่น่าเชื่อ
เจ้าหน้าที่ภาคพื้นดินของ CNSA โพสต์ทางทวิตเตอร์เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2563 ว่าดาวเทียม UHF Satcom ยังสามารถรับสัญญาณย่าน X-Band ที่ส่งออกมาจากยานแลนเดอร์ฉางเอ๋อ-3 อยู่ แม้เวลาจะผ่านไปนานถึง 6 ปีเศษ สร้างความแปลกใจให้นักวิทยาศาสตร์ไปทั่วโลก เพราะที่ผ่านมายังไม่เคยมียานแลนเดอร์ของประเทศใดที่สามารถอยู่รอดบนดวงจันทร์ได้นานขนาดนี้
จีนยังมียานฉางเอ๋อ-4 และยานโรเวอร์ยู่ทู่-2ปฏิบัติงานอยู่ที่ฝั่งด้านไกลของดวงจันทร์ (ด้านที่มองไม่เห็นจากโลก) ที่ลงจอดในเดือนมกราคม 2562 ที่เราก็คงต้องมาดูกันว่าสามารถลบสถิติการอยู่รอดบนดวงจันทร์ของยานรุ่นพี่จากประเทศตัวเองได้หรือไม่
แต่ที่แน่ๆคือคำที่เคยสบประมาทว่าของที่ผลิตจากจีนนั้นไม่ทนทาน คงต้องแก้เสียใหม่
เรียบเรียงโดย @MrVop
