กว่า 2 ทศวรรษที่ผ่านมา สหรัฐฯ ยุโรป แม้ประเทศที่เข้าส่งวงการใหม่ๆอย่างอินเดีย และล่าสุดก็คือจีน ต่างก็พยายามส่งยานอวกาศของตนไปศึกษาดาวอังคาร ด้วยวัตถุประสงค์คล้ายกันคือศึกษาอดีตของมันว่าเคยมีสิ่งมีชีวิตหรือไม่และสภาพดาวเปลี่ยนแปลงจนไร้ชีวิตเหมือนทุกวันนี้ได้อย่างไร รวมทั้งอนาคตของดาวแดงว่าจะสามารถตั้งถิ่นฐานเป็นที่อยู่อาศัยของมนุษย์ได้หรือไม่

ในห้วงเวลาของการสำรวจดาวอังคารที่ผ่านมานั้น ในทุกๆ 2 ปีจะมี 2 สัปดาห์ที่ยานอวกาศทั้งหลายไม่ว่าจะเป็นของประเทศ​ใด ก็ล้วนแล้วแต่​จะต้องขาดการติดต่อไปจากสถานีควบคุมบนโลกของประเทศ​ตน ด้วยเหตุผลทางธรรมชาติ นั่นคือดาวอังคารเข้าสู่ช่วง Solar conjunction

Solar conjunction คือช่วงที่ดาวอังคารกับโลกของเรา เรียงเป็นเส้นตรงกับดวงอาทิตย์ โดยมีดวงอาทิตย์คั่นอยู่ตรงกลาง และด้วยคุณสมบัติ​ของชั้นบรรยากาศ​ของดวงอาทิตย์​ซึ่งส่งผลให้เกิดการบังและดูดกลืนคลื่นสื่อสารทุกชนิด​ นั่นหมายถึงในห้วงเวลาที่เกิด Mars solar conjunction ดังกล่าว​นั้น เราจะขาดการติดต่อสื่อสาร​ดาวอังคารไปอย่างสิ้นเชิง

ในระหว่างการเกิดปรากฏ​การณ์​นี้ ศูนย์ควบคุมยานอวกาศของ​ประเทศ​ต่าง​ๆบนโลกจะเลือกวิธีในการปฏิบัติที่ต่างๆกันไป เช่นบาง​ประเทศ​อาจสั่งปิดระบบของยาน​โรเวอร์​บนผิวดาวนั่นคือการให้ยานเข้าสู่ sleep mode ส่วนยานอวกาศก็ปล่อยให้โคจรรอบดาวอังคารไปเงียบๆเพราะไร้ประโยชน์สื่อสารกัน หรือบางประเทศอาจส่งคำสั่งให้ระบบ AI ของยานโรเวอร์​ทำงานสำรวจต่อไป โดยให้ AI ตัดสินใจแก้ปัญหา​เบื้องต้น​เอง

ในปี 2564 นี้ ปรากฏ​การณ์ Mars solar conjunction​ จะตัดการสื่อสารส่วนใหญ่​ระหว่างโลกและดาวอังคาร​ในช่วงวันที่​ 2 -​16 ตุลาคม ซึ่งทาง NASA​ ก็ได้วางแผนให้ยานสำรวจแต่ละลำทำงานต่อเนื่องไปไม่ต้องหยุด ยกตัวอย่าง​เช่น

ยานโรเวอร์​ Perseverance​ ซึ่งเป็นยานโรเวอร์​ 6 ล้อลำใหม่ล่าสุดที่ลงจอดเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา คงให้ทำงานตรวจวัดค่าต่างๆของสภาพอากาศ ถ่ายภาพพายุหมุน (dust devil)​ บนผิวดาวอังคารที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่ต้องเคลื่อนย้ายมุมกล้อง เปิดโหมดฟังและบันทึกเสียงของสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นรอบตัว ฯลฯ ซึ่ง Twitter ส่วนตัวของยานก็ได้ทวิตออกมาแล้วว่าได้พบจุดจอดยานที่เหมาะสมสำหรับทำงานต่อไปเรื่อยๆในช่วงระหว่าง 2 สัปดาห์​ที่ขาดการติดต่อ​สื่อสาร​กับโลก

สำหรับยานโรเวอร์​รุ่นพี่อย่าง Curiosity​ ที่ลงจอดปฏิบัติงานสำรวจบนดาวอังคารมาตั้งแต่ปีพ.ศ 2555 และเคยถามปรากฏการณ์นี้มาหลายครั้งโดยยานไม่เคยเสียหาย ในปีนี้ก็จะทำงานคล้ายๆรุ่นน้องนั่นคือตรวจวัดสภาพอากาศและสังเกตการเกิดพายุหมุน

ยังสำรวจละหมื่นยกตัวอย่างเช่นเฮลิคอปเตอร์ Ingenuity​ นั้นคงขึ้นบินไม่ได้ รอบนี้จึงต้องจอดรอคอยเวลาช่วง Mars solar conjunction นี้ให้ผ่านไป

ยานสํารวจทางธรณีวิทยา InSight​ นั้นน่าจะมีปัญหาน้อยกว่าเพื่อนเนื่องจากตัวยานเคลื่อนที่ไปไหนไม่ได้ ดังนั้นจึงได้รับคำสั่งให้ทำการตรวจวัดคลื่นแผ่นดินไหวต่อไป

ส่วนยานโคจรที่วนอยู่รอบดาวอังคารเช่น MRO หรือ MAVEN ก็คงโคจรต่อไปเรื่อยๆรอจนกว่าปรากฏการณ์ Mars solar conjunction นี้ผ่านพ้นไป

ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจต่างๆในสภาวะที่ขาดการติดต่อสื่อสารกับโลกนั้น ก็จะยังคงเก็บรักษา​อยู่ในหน่วยความจำของยานสำรวจทุกลำ เพื่อส่งกลับมายังโลกเราทันทีที่ปรากฏ​การณ์​ Mars solar conjunction ผ่านพ้นไป

ที่มา https://www.space.com/nasa-mars-blackout-solar-conjunction-2021