ต้นไม้กินแมลงอย่าง Venus Flytrap หรือต้น “กาบหอยแครง”  เป็นพืชกินสัตว์ที่ดักจับและย่อยกินเหยื่อที่จับได้ซึ่งส่วนมากเป็นแมลงและแมง บางครั้งก็เป็นสัตว์จำพวกกิ้งก่า หรือกบขนาดเล็ก ด้วยใบพิเศษที่วิวัฒนาการมาจนเป็นกับดักคล้ายบานพับแบ่งออกเป็น 2 กลีบ อยู่ที่ปลายใบของแต่ละใบ มีขนยาวเรียกว่า Cilia ทำหน้าที่เป็นกรงขัง และมีขนกระตุ้น (Trigger Hair) จำนวน 5-6 เส้นที่ผิวด้านในกับดัก เพื่อใช้รับสัมผัสจากเหยื่อ เมื่อแมลงมาสัมผัสขนจะดิ้น เกิดการกระตุ้นตั้งแต่สองครั้งขึ้นไป ทันใดกับดักจะงับเข้าหากัน การทำงานของขนกระตุ้นแบบก็เพื่อป้องกันการสูญเสียพลังงานไปกับการดักจับสิ่งอื่นที่ไม่ใช่อาหาร เช่นหยดน้ำฝน

4973484

ล่าสุดผลงานวิจัยของศาสตราจารย์ Clyde Sorenson จากมหาวิทยาลัยนอร์ธ แคโลไรนา ที่ได้ตีพิมพ์ลงในวารสาร The American Naturalist ได้มีการสังเกตแมลงบางชนิดไม่ตกเป็นเหยื่อของต้นกาบหอยแครงนี้ โดยทีมงานจะช่วยกันจับแมลงในหลายพืนที่ตลอดเวลา 5 สัปดาห์ แล้วนำแมลงที่จับได้มาตรวจหาปริมาณเกสรของต้นกาบหอยแครงที่ติดตามขาและลำตัว พบว่าท่ามกลางแมลงนับร้อยชนิดที่จับได้ มีเพียง 3 ชนิดที่มีเกสรของกาบหอยแครงติดตัวมา และมีเกสารติดมาเป็นปริมาณมากเสียด้วย แมลงทั้ง 3 ชนิดนั้นได้แก่  ผึ้ง green sweat bee (Augochlorella gratiosa) แมลงปีกแข็ง checkered beetle (Trichodes apivorus) และแมลงปีกแข็ง notch-tipped flower longhorn beetle (Typocerus sinuatus)

entomologists-have-found-that-the-insects-that-pollinate-the-venus-flytrap-are-almost-never-the-inse

จากนั้นทีมงานก็ไปดึงเอาเหยื่อที่ถูกใบกับดักของต้นกาบหอยแครงจับตัวไว้กว่า 200 ใบมาตรวจพิสูจน์ดู ผลปรากฏว่า ไม่พบซากแมลงทั้ง 3 ในกลุ่มเหยื่อของต้นไม้นี้เลย ซึ่งนำไปสู่ผลสรุปที่ดูเหมือนว่า ต้นไม้กินแมลงอย่างต้นกราบหอยแครง จะไม่กินแมลงใดก็ตามที่ทำประโยชน์ให้มันอย่างเช่นแมลงที่ทำหน้าที่เป็น Pollinator หรือแมลงผสมเกสร 3 ชนิดที่กล่าวมาข้างต้น

ดอกเตอร์ Elsa Youngsteadt จากมหาวิทยาลัยเดียวกันให้ความเห็นว่าอาจไม่ใช่ว่าต้นไม้นี้สามารถแยกแยะเหยื่อได้ แต่น่าจะเป็นเพราะดอกไม้ของต้นไม้นี้เป็นก้านชูสูงขึ้นไปบนอากาศ (ดูภาพแรก) ทำให้แมลงที่บินได้จะตรงมาเกาะที่ดอกโดยไม่แวะหาใบกับดักที่ด้านล่างเลย

แต่แมลงส่วนใหญ่ก็เลือกจะสนใจรูปร่างและบางครั้งก็เป็นสี ที่ดูยั่วยวนกว่าของกับดักที่โคนต้น ทำให้บินเลยดอกสีขาวที่ดูจืดชืดด้านบนลงมาหาความตายด้านล่าง ยังไม่นับแมลงที่บินไม่ได้ที่แม้อยากจะไต่ขึ้นไปที่ดอกไม้ด้านบนก็ไม่อาจจำทำได้ง่ายๆหากไม่เดินผ่านใบกับดักที่โคนต้นเสียก่อน

ทีมงานกล่าวถึงข้อสังเกตต่างๆว่าคงต้องไปหาคำตอบจากเรื่องนี้เพิ่มเติมเพื่อยืนยันเหตุผลที่แมลงบางชนิดไม่ถูกกิน

ต้นกาบหอยแครงจะเลือกเกิดและเติบโตในดินแดนที่ขาดสารอาหารจากดินโดยเฉพาะไนโตรเจน เช่น แถบหนองน้ำ หรือทุ่งหญ้าสะวันนาที่เปียกชื้น ทำให้พืชคู่แข่งอยู่ไม่ได้ แต่ตัวมันวิวัฒนาการมาใชไนโตรเจนจากร่างกายแมลงที่จับได้สำหรับสร้างโปรตีนซึ่งหาไม่ได้ในดิน

เครดิตภาพ Gif จาก https://www.inverse.com/article/40988-how-venus-flytrap-eats-reproduction

เรียบเรียงโดย @MrVop