คนที่ค้นคว้าเรื่องสึนามิจะทราบว่าสึนามิเป็นคลื่นน้ำที่มีค่า g เข้ามาเกี่ยวข้องเสมอ นั่นคือการเคลื่อนที่ของต้นกำเนิดคลื่นที่มีความเร่งเท่ากับความเร่งจากแรงโน้มถ่วงของโลกหรือมากกว่า เช่น อุกกาบาตตกลงทะเล หน้าผาหินตกลงทะเล (อ่าวไลทูยา 2501) ภูเขาไฟ และที่เกิดบ่อยสุด คือ จากแผ่นดินไหว
ไม่ใช่ทุกแผ่นดินไหวในทะเลจะก่อสึนามิ เงื่อนไขหนึ่งคือแนวเปลือกโลกต้องเคลื่อนที่ในแนวตั้งเท่านั้น ไม่ใช่แนวนอน หรืออย่างน้อยต้องเกิดดินถล่มที่ก้นทะเล เพื่อให้เกืดความเร่งที่ค่า g แผ่นดินไหวต้องมีขนาดใหญ่กว่า 7.0 และจุดโฟกัสต้องไม่ลึกกว่า 70 กิโลเมตรใต้ผิวโลก
การเกิดคลื่นสึนามิจึงไม่่ได้เกิดบ่อยๆทั้งที่มีแผ่นดินไหวในทะเลทุกวัน
แต่รามาลองสมมุติเหตุการว่าเกิด สมมุติว่ามีแผ่นดินไหวตามเงื่อนไข
หลังจากนั้น คลืนจะเดินทางด้้วยความเร็ว sqrt(gd) มายถึงรูทของค่า g คูณด้วย d คือความลึกก้นทะลคิดเป็นเมตร (ความลึกน้ำ)
เช่นก้นทะเลลึก 5000 เมตร คลื่นจะมีความเร็วเดินทาง sqrt(9.81 x 5000) ตกราว 797 กิโลเมตร/ชั่วโมง
เมื่อคลื่นเคลื่อนที่ถึงที่ตื้น มวลน้ำชั้นล่าง ( ของคลื่น ) จะเสียดสีกับพื้นท้องทะเล แรงเสียดทานจะทำให้คลื่นมีความเร็วลดลง จากระดดับหลายร้อยกิโลเมตร/ชั่วโมง เหลือเพียงไม่เกินร้อยกิโลเมตรต่อชั่วโมงเท่านั้น การลดลงของความเร็วเป็นไปตามลำดับความตื้น ตามสูตร ความเร็วคลื่น=3.1 x sqrt(d) และคลื่นจะพยายามรักษาคาบไว้จาก คาบ T= ความยาวคลื่น/ ความเร็ว เมื่อความเร็วลด ความยาวคลื่นก็จะลดลงด้วย ทำให้คลื่นยกตัวขึ้นตามหลัก ความชัน=ความสูงจากท้องถึงยอด / ความยาวคลื่น สึนามิจึงสูงขึ้นเมื่อเข้าใกล้น้ำตื้น แต่ยังคงเก็บ “ความดัน” ที่มากับคลื่นเอาไว้ ทำให้เมื่อเข้าฝั่งจะมีแรงดันต่างจากคลื่นธรรมดา แม้สูงเท่ากัน มีพลังมาก คลื่นจะท่วมลึกเข้าไปในแผ่นดินเรียกว่าการ Run up
อัตราส่วนการ Run up หรือการกินลึกเข้าไปในแผ่นดินสามารถคำนวนได้จากอัตราส่วน J/H โดย H คือแอมปริจูดคลื่นในน้ำลึก และ J คือความสูงคลื่นที่วัดปลายทางหลังเข้าไปถึงแผ่นดินแล้ว
ทีนี้มาดูอ่าวไทย อ่าวไทยไม่มีรอยเลื่อนแบบมุดตัว ไม่มีภูเขาไฟ ไม่มีสาเหตุใดๆของสึนามิ
แต่ลองสมมุติว่ามี ก็ติดปัญหาอีก นั่นคือ น้ำตื้นเกินไปที่จะเกิดสึนามิได้
อ่าวไทยมีความลึกเฉลี่ย 45 เมตร จุดลึกสุดนั้น ลึกประมาณ 80 เมตรเท่านั้น คือ ถ้าเอาหอไอเฟลวางในจุดลึกสุด น้ำจะท่วมไม่ถึงจุดพักชั้นที่ 2 ของหอด้วยซ้ำ
ถ้าเรือไททานิกปักหัวลงในจุดลึกสุดของอ่าวไทย น้ำจะท่วมไม่ถึง 1 ใน 3 ของลำเรือ (ไททานิกยาว 269 เมตร)
80 เมตร! หนึ่งเปอร์เซนต์ของตัวอย่างการวัดความเร็วด้านบน ไม่อาจก่อสึนามิได้ คำนวนออกมาจะเบาและเล็กกว่าคลื่นทะเลธรรมดาที่เกิดจากลมพัดที่เราวิ่งเล่นกันบ่อยๆตามชายหาดหัวหิน ชะอำ
มองในแง่ร้าย ถ้ามาจากที่ไกล มาจากน้ำลึกแถบเปลือกโลกฟิลิปปินส์ล่ะ
ก็เข้าทำนองเดียวกัน คือสึนามิที่มาจากน้ำลึกแม้เป็นของจริง แต่เมื่อมาถึงจุดที่เลยแหลมญวณเข้ามาไม่กี่ร้อยกิโลเมตร จะพบน้ำตื้นของอ่าวไทยแค่ไม่กี่สิบเมตร
ถือว่าสึนามิจะเริ่ม Run up ณ จุดนั้น
หากคำนวนด้วยอัตราส่วน J/H ต่อให้คลื่นยกตัวสูงเท่าใด ด้วยความไกลหลายร้อยกิโลเมตรจากจุดยกตัว เมื่อมาถึงฝั่งไทย ก็เหลือความสูงและความดันไม่มากพอทำอันตรายใดๆได้
จึงถือว่าฝั่งอ่าวไทยปลอดภัยจากสึนามิค่อนข้างแน่นอน (ยกเว้นมีอุกกาบาตตกลงมา)
อ้างอิง http://www.livescience.com/8824-earthquakes-tsunamis.html
http://www.sms-tsunami-warning.com/pages/runup-inundation
เรียบเรียงโดย @MrVop
